Sentyabrın 24-də Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetində Baş nazir Artur Rasizadənin sədrliyi ilə 2010-cu il və sonrakı üç il üçün dövlət büdcəsinin və icmal büdcənin layihələrinin göstəriciləri, Azərbaycan Respublikasının 2010-cu il və sonrakı üç il üzrə iqtisadi və sosial inkişaf konsepsiyası müzakirə edilmiş, həmin dövr üçün proqnoz göstəriciləri dinlənilmişdir. 

AzərTAc-ın xəbərinə görə, maliyyə naziri Samir Şərifov büdcə layihəsinin əsas parametrləri barədə məlumat verərək qeyd etmişdir ki, 2010-cu il üçün dövlət büdcəsinin layihəsi prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında son illərdə xalqıın maddi rifahının yaxşılaşdırılması, iqtisadiyyatın sürətlə artırılması istiqamətində əldə olunmuş nailiyyətlərin qlobal maliyyə-iqtisadi böhran şəraitində qorunub saxlanılması, sosial-iqtisadi kursun ardıcıl surətdə davam etdirilməsi zəminində hazırlanmışdır.

Maliyyə nazirinin sözlərinə görə, “Büdcə sistemi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa, ölkənin iqtisadi və sosial inkişaf konsepsiyasına uyğun, dünya iqtisadiyyatında növbəti illərdə gözlənilən meyillər nəzərə alınmaqla tərtib edilmişdir.

Layihə hazırlanarkən Azərbaycan dövlətinin inkişafı üçün müəyyən edilmiş strateji xəttə və prioritet vəzifələrə uyğun olaraq dövlət büdcəsinin sosial və investisiya yönümlülüyünün təmin edilməsinə, əhalinin aztəminatlı təbəqəsinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsinə, ölkəmizin müdafiə potensialının, iqtisadi, enerji, ərzaq təhlükəsizliyinin möhkəmləndirilməsinə, sahibkarlığın inkişafına dəstək verilməsinə, qəbul olunmuş məqsədli dövlət proqramlarının maliyyələşdirilməsinə xüsusi diqqət yetirilmişdir.

Dünya iqtisadiyyatının tənəzzüldən yenicə çıxması fonunda 2010-cu il dövlət və icmal büdcələrinin gəlir və xərclərinin artım sürətinə mühafizəkar yanaşılmaqla 2008-2009-cu illər üçün büdcələrin artım sürətinə nisbətən az proqnozlaşdırılmışdır.

2010-cu il dövlət büdcəsinin gəlirləri 10 milyard 015 milyon manat təşkil etməklə ümumi daxili məhsulun (ÜDM) 31,5 faizi həcmində olacaqdır.

2010-cu il dövlət büdcəsinin xərcləri 11 milyard 264 milyon manat proqnozlaşdırılmaqla ÜDM-in 35,4 faizi həcmində olacaqdır.

Xatırladaq ki, 2009-cu ilin dövlət büdcəsində gəlirlər 12,177 milyard manat, xərclər isə 12,355 milyard manat həcmində nəzərdə tutulub. Bu isə 2008-ci ilin analoji proqnozlarına nisbətən müvafiq olaraq 16,1% və 11,7% çoxdur.

Gələn il isə dövlət büdcəsinin həm gəlirlər, həm də xərclər hissəsinin 2009-cu ilə nisbətən azalması gözlənilir. Proqnozlara görə, 2010-cu ildə büdcə gəlirləri cari ilə nisbətən 2,1 milyard manat (təxminən 17 faiz), xərclər isə 1,1 milyard manat (10 faiz) az olacaq.

Qeyd edək ki, 1997-ci ildən bu yana ilk dəfə olaraq Azərbaycanın dövlət büdcəsində azalma baş verir.

Nazirlər Kabinetinin toplantısında qeyd edilmişdir ki, gələn ilin dövlət büdcəsinin xərclərində cari xərclər 6792,2 milyon manat və ya xərclərin 60,3 faizi həcmində, əsaslı xərclər 4386,3 milyon manat və ya xərclərin 38,9 faizi həcmində, dövlət borcuna xidmətlə bağlı xərclər 85,5 milyon manat və ya xərclərin 0,8 faizi həcmində olacaqdır.

Sosialyönümlü xərclərin büdcədəki xüsusi çəkisi 34,4 faiz (3878 milyon manat) olmaqla cari illə müqayisədə 1,8 faiz artımla proqnozlaşdırılır.

2010-cu il dövlət büdcəsindən məqsədli dövlət proqramlarının və tədbirlərin maliyyə təminatı üçün xərclərin 39,0 faizi həcmində və yaxud 4­387,3 milyon manat vəsait ayrılacaqdır.

Maliyyə naziri onu da vurğulamışdır ki, ölkənin müəyyən edilmiş strateji iqtisadi siyasətinə uyğun olaraq, funksional istiqamətlər üzrə 2009-cu ilə nisbətən 2010-cu ildə dövlət büdcəsi xərclərinin tərkibində sosial müdafiə və sosial təminat xərclərinin xüsusi çəkisi 1,4 faiz artaraq 10,6 faiz, təhsil xərclərinin xüsusi çəkisi 0,3 faiz artaraq 11,3 faiz, səhiyyə xərclərinin xüsusi çəkisi 0,2 faiz artaraq 4,3 faiz, mədəniyyət, incəsənət və kütləvi informasiya vasitələri xərclərinin xüsusi çəkisi 0,1 faiz artaraq 1,5 faiz, kənd təsərrüfatı, meşə təsərrüfatı və balıqçılıq xərclərinin xüsusi çəkisi 0,1 faiz artaraq 3,4 faiz, mənzil-kommunal təsərrüfatı xərclərinin xüsusi çəkisi 0,1 faiz artaraq 1,8 faiz təşkil edəcəkdir.

Gələn ilin dövlət büdcəsində konkret sahələr, proqramlar, tədbirlər üçün nəzərdə tutulmuş xərclər haqqında da məlumat verən S.Şərifov bildirmişdir ki, 2010-cu il üçün icmal büdcənin gəlirləri 11 milyard 885 milyon manat, xərcləri isə 12 milyard 466 milyon manat proqnozlaşdırılır.

İqtisadi inkişaf naziri Şahin Mustafayev qeyd etmişdir ki, konsepsiya və proqnozların hazırlanması prosesində 2008-ci ilin yekunları və ötən dövrün sosial-iqtisadi nəticələri, aidiyyəti dövlət orqanlarının, iri müəssisələrin təklifləri, eləcə də ölkə iqtisadiyyatının gələcək inkişafına təsir edə biləcək bir sıra xüsusiyyətlər, o cümlədən inflyasiya meyillərinin artması ehtimalı, neftin qiymətinin kəskin şəkildə artıb-azalması və digər amillər nəzərə alınmışdır.

2010-2013-cü illər üçün əsas makroiqtisadi göstəricilərin proqnozları hazırlanan zaman beynəlxalq təşkilatların, o cümlədən Beynəlxalq Valyuta Fondunun, Dünya Bankının, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankının, Asiya İnkişaf Bankının proqnozları və həmin proqnozlara təsir edən bütün amillər təhlil edilmişdir. Bu qurumların və digər beynəlxalq təşkilatların Azərbaycan iqtisadiyyatının gələcəyi ilə bağlı proqnozları müsbətdir.

Məsələn, 2010-cu il üçün Azərbaycanda ümumi daxili məhsulun artım sürətini Beynəlxalq Valyuta Fondu 12,5 faiz, Dünya Bankı 7,8 faiz, Avropa Yenidənqurma və İnkişaf Bankı 6 faiz, Asiya İnkişaf Bankı 6,7 faiz proqnozlaşdırırlar.
Eyni zamanda, bu gün müzakirə edilən əsas makroiqtisadi göstəricilərin proqnozlaşdırılması məqsədi ilə neftin bir barrelinin dünya bazar qiyməti 2010-cu il üçün 45 dollar qəbul edilmişdir. Eləcə də, neftin bir barrelinin dünya bazar qiymətini 50 dollar, 55 dollar, 60 dollar və 70 dollar qəbul etməklə proqnozların müxtəlif variantları da hazırlanmışdır. Bununla yanaşı, növbəti il üçün inflyasiya 3 faiz səviyyəsində proqnozlaşdırılmışdır.

Baş nazir Artur Rasizadə iclasa yekun vuraraq, ölkədə ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə başlanmış və hazırda uğurla davam etdirilən sosial-iqtisadi inkişaf strategiyası nəticəsində qazanılmış nailiyyətlərdən danışmış, Azərbaycanın gələcəkdə də siyasi, iqtisadi və digər sahələrdə daha böyük uğurlar əldə edəcəyinə əminliyini bildirmişdir.

Müzakirələrin yekununa əsasən, dövlət büdcəsinin layihəsini ölkə prezidentinə təqdim etmək qərara alınmışdır.

Bax həmçinin:

Dövlət büdcəsində kəskin azalma (“Media forum”, 25.09.2009)